Abonnees van digitale televisie zijn al langer bekend met interactief kijken: je drukt een programma gewoon even op pauze als je naar de keuken moet of zet de uitzending dagen later nog een keer aan. Voor kerken is er sinds enige tijd de website kerkomroep.nl, waar elf Haagse kerken op te vinden zijn. Op kerkdienstgemist.nl zijn in totaal 858 kerken aangesloten, waarvan één in Den Haag: de remonstrantse kerk.
Er is vooralsnog alleen geluid te horen, maar dat is dan wel van goede kwaliteit. Op zondag zijn er live-uitzendingen. Met een muisklik schakel je zo over van een dorpskerk in Friesland naar een gemeenschap in Rijswijk. Een kleine baptistengemeente op Scheveningen kan zo opeens onverwacht veel ‘bezoekers’ krijgen voor een dienst.
In de papieren
De remonstrantse kerk is enthousiast over de service. Voorzitter van de kerkenraad Raymond Fokkens schat het aantal luisteraars via de computer op enige tientallen en hoort verrassende reacties. ‘Een predikant had laatst iemand gesproken die eerst een aantal kerkdiensten op afstand had beluisterd. Daarna pas had de man zijn twijfels overwonnen en ging hij ook in de kerk kijken.’
Plannen voor televisie hebben de remonstranten voorlopig niet, omdat de investeringen daarvoor nogal in de papieren lopen. Fokkens denkt er wel over om de liturgie te plaatsen op internet, zodat bezoekers de dienst beter kunnen volgen. ‘Maar het zal natuurlijk nooit de viering op zondag vervangen. Het gaat om de gemeenschappelijkheid.’
Koploper
In Den Haag lijkt de Bethlehemkerk al een tijd koploper bij de inzet van nieuwe media. Beelden van de diensten zijn live te zien via internet en vieringen van vorig jaar kunnen worden gedownload of afgespeeld. De website is gebruiksvriendelijk: alle liedteksten verschijnen rechts in beeld en bezoekers kunnen er hun reactie kwijt.
De beelden zijn scherp, goed belicht, het geluid is vol. Bij het begin van de viering wordt de organist gefilmd, later de predikant, maar bezoekers zie je niet. ‘Dat is een bewuste keuze uit oogpunt van privacy’, zegt scriba Peter van den Boogert. Hij schat dat er gemiddeld net zo veel mensen in de kerk zitten als thuis bij het beeldscherm, ongeveer vijfhonderd per dienst.
En dan te bedenken dat de uitzendingen ooit bij toeval begonnen. ‘Een gemeentelid ging naar het buitenland en wilde de kerkdiensten blijven volgen. Hij gaf een donatie voor de eerste apparatuur. Inmiddels werken we al met de derde generatie camera’s, het wordt steeds professioneler.’ Er zijn ook veel kijkers in het buitenland. De Bethlehemkerk maakte voor de uitzendingen onder meer reclame in een Australisch-Nederlands dagblad. ‘Het werk eraan is erg intensief. Er is een apart team binnen onze kerk mee bezig. Maar we zien het ook als een stukje evangelisatie. De kerk moet beschikbaar zijn voor iedereen die ons wil volgen.’
China en Zimbabwe
De Marcuskerk liep jaren geleden voor in nieuwe media, maar is volgens predikant René de Reuver nu toch wat op achterstand geraakt door de snelle ontwikkelingen. De kerk in Moerwijk/Morgenstond was een van de eerste die diensten vastlegden op video. En nog steeds worden die banden gemaakt. ‘Maar het is gedateerd’, geeft De Reuver toe.
De kerk heeft wel al een veelbelovend experiment met een webcam gedaan. Tijdens een viering werd via internet contact gelegd met oud-voorganger Bas Plaisier in China, zijn dochter in Zimbabwe en de kerkbezoekers. De beelden waren te zien via een beamer. ‘Jongeren uit de kerk hadden dat geregeld. Die kunnen veel.’
De Reuver wil dolgraag meer op internet laten zien, maar ziet nog op tegen de kosten. Voor het project MarcusConnect kan hij die nieuwe media goed gebruiken. Doel van MarcusConnect is nieuwe vormen van geloofsbeleving te zoeken voor inwoners van twintig tot veertig jaar in een gekleurde wijk.
De Marcuskerk heeft al een fraaie site en een webloggende predikant; het is dus een kwestie van tijd voor de beelden van de viering ook hier het internet op zullen gaan.